TERAPIA SI

       Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg odbiera, przetwarza i integruje informacje pochodzące z różnych zmysłów, które docierają do niego z naszego ciała. Ten proces jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania naszego układu nerwowego i pozwala nam na skuteczne reagowanie na bodźce zewnętrzne. Odbiór bodźców umożliwiają nam zmysły:

• wzroku
• słuchu
• węchu
• smaku
• dotyku
• propriocepcji
• równowagi.

         Podczas rozwoju dziecka wyróżniamy trzy systemy zmysłowe, najwcześniej dojrzewające:

• system dotykowy
• system czucia głębokiego – propriocepcja
• układ przedsionkowy (zwany również zmysłem równowagi)

Systemy te pełnią ważną rolę w procesie rozwoju dziecka, ich prawidłowa stymulacja warunkuje kształtowanie się procesów percepcji wzrokowej i słuchowej.

         Zaburzenia integracji sensorycznej to warunki neurologiczne, w których osoba ma trudności w przetwarzaniu i interpretowaniu bodźców sensorycznych z otoczenia w sposób prawidłowy. W normalnych warunkach, mózg skutecznie integruje informacje pochodzące z różnych zmysłów, takich jak dotyk, wzrok, słuch, równowaga i propriocepcja, co umożliwia nam efektywną orientację w przestrzeni oraz odpowiednie reagowanie na bodźce zewnętrzne. Dysfunkcje integracji sensorycznej mogą wpływać negatywnie na rożne sfery życia dziecka, w tym na naukę, zachowanie, relacje społeczne oraz codzienne funkcjonowanie. Mogą prowadzić do trudności w szkole, problemów z koncentracją, nadmiernego pobudzenia lub apatii, a także do problemów z samoopieką i umiejętnościami społecznymi.

         Osoby z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą doświadczać różnych problemów związanych z przetwarzaniem sensorycznym. Mogą być nadwrażliwe na pewne bodźce sensoryczne, co prowadzi do silnych reakcji, jak np. unikanie dotyku, dźwięku czy jaskrawego światła. Z kolei inne osoby mogą być podwrażliwe i potrzebują większej stymulacji sensorycznej, aby zareagować na bodźce.

Czym jest i jak rozróżnić  nadwrażliwość i podwrażliwość sensoryczną u dziecka?

Nadwrażliwość sensoryczna - polega na nadmiernym reagowaniu na bodźce sensoryczne. Osoba z nadwrażliwością może odczuwać intensywne i czasem przytłaczające reakcje na bodźce takie jak dźwięki, dotyk, zapachy czy światło, co może prowadzić do unikania określonych sytuacji lub otoczenia.

Objawy nadwrażliwości sensorycznej:

• unikanie kontaktu fizycznego z innymi osobami (np. nie lubi się przytulać)
• przesadna reakcja na hałas, głośne lub określone dźwięki
• trudności w koncentracji w środowisku zewnętrznym
• nadwrażliwość na zmiany temperatury czy intensywność oświetlenia
• unikanie pewnego rodzaju ubrań (ciasne bluzki, spodnie), a także drażliwość na metki przy ubraniach
• negatywne reakcje, odczucia podczas mycia i czesania włosów
• negatywne reakcje podczas szczotkowania zębów
• unikanie miejsc o intensywnym zapachu (np. kuchnia lub sklepy spożywcze)
• nadwrażliwość na różne smaki i tekstury posiłków (np. unikanie twardych pokarmów, trudności z nowymi smakami, selektywność w diecie)
• niepewność podczas chodzenia
• trudności z jazdą na rowerze
• unikanie zabaw na placu zabaw

Nadwrażliwość sensoryczna może prowadzić do ograniczenia funkcjonowania społecznego i codziennego życia, utrudniając wykonywanie zadań i uczestnictwo w aktywnościach życia codziennego. Warto pamiętać, że nadwrażliwość sensoryczna u dziecka, nie musi występować w każdym systemie sensorycznym, może ona dotyczyć wszystkich, kilku, albo tylko jednego zmysłu.

Podwrażliwość sensoryczna – polega na ograniczonej rekacji na bodźce sensoryczne. Osoba z podwrażliwością może mieć trudności w odbieraniu i przetwarzaniu bodźców, co prowadzi do potrzeby większej stymulacji sensorycznej dla wywołania odpowiedzi.

Objawy podwrażliwości sensorycznej:

• trudności w koncentracji
• pobudzenie
• brak reakcji na silne bodźce dźwiękowe
• problemy z koncentracją wzroku na szczegółach np. trudności w znalezieniu różnic pomiędzy obrazkami, zapamiętanie elementów z obrazka
• nadruchliwość – wpadanie na kogoś, obijanie się o kogoś lub przedmioty
• zabawy polegające na przepychaniu, biciu, uderzaniu kogoś lub uderzanie przedmiotami
• kłopoty z równowagą i koordynacją ruchową
• zabawy związane z nadmiernym huśtaniem, obracaniem się, podskakiwaniem, ślizganiem
• chaotyczne ruchy
• zaniedbania porządku np. na swojej szkolnej ławce
• niszczenie przedmiotów, zabawek

Podwrażliwość sensoryczna może wpływać na codzienne życie dzieci, utrudniając wykonywanie zadań, uczestnictwo w aktywnościach społecznych i szkolnych oraz prowadząc do braku świadomości własnego ciała i otoczenia. Objawy zaburzeń integracji sensorycznej mogą być różnorodne i występować w różnym stopniu u różnych osób. Wpływają one na codzienne funkcjonowanie i mogą utrudniać wykonywanie zadań, uczestnictwo w społeczności czy osiąganie sukcesów w szkole lub pracy.

           Terapia integracji sensorycznej jest podejściem terapeutycznym, które ma na celu pomóc osobom z zaburzeniami integracji sensorycznej w poprawie sposobu przetwarzania i reagowania na bodźce sensoryczne. Poprzez różnorodne techniki i ćwiczenia, terapeuci integracji sensorycznej pomagają w lepszym radzeniu sobie z codziennymi sytuacjami i poprawie jakości życia. Terapia powinna być zaplanowana przez wykwalifikowanego terapeutę SI. Ważne jest indywidualne podejście do każdego dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej. Powinna zostać opracowana indywidualna dieta sensoryczna – szczegółowo dobrane, codzienne aktywności sensoryczne, które mają na celu dostarczenie do układu nerwowego określonych bodźców.

Prowadzący zajęcia: Marlena Wójcik